Geurt en Joop Wijers
Geurt (1924) en Joop (1927) Wijers waren niet alleen broers en collega’s op de boerderij van hun ouders in Meinerswijk. Ze brachten ook samen de hongerwinter van ’44-’45 door in het Arnhemse Openluchtmuseum.
Video afspelen
Herinneringen
Ik kom terug
Met het project 'Ik kom terug' zijn de herinneringen verzameld van burgers die na de Slag om Arnhem(1944) huis en haard moesten verlaten.
Hester van Weelden-Van Rees
Hester van Weelden-Van Rees (1915) is een aanstaande moeder. In het heetst van de strijd op weg naar het Sint Elisabeths Gasthuis aan de Utrechtseweg in Arnhem. De vliezen waren al gebroken.
Riet van den Berg
Op de dertienjarige Riet van den Berg (1931) maken de gevechten en daarna de evacuatie van Driel een onuitwisbare indruk. Een tocht langs veel adressen brengt haar familie naar Someren-Eind.
Jenny van Dinter
Jenny van Dinter (1934) woonde vlakbij de Rijn toen de Slag om Arnhem begon. Een brand verwoestte het ouderlijk huis. Het gezin, vader, moeder en drie meisjes, vluchtte. Maanden van onzekerheid, honger en angst volgden.
Henk Teunissen
Gedurende de laatste oorlogsmaanden werden in het Arnhemse Huis Zypendaal evacués ondergebracht. Dat was ingericht als ‘Krankenlazaret’ van de Duitse Wehrmacht. Hier werd het boerengezin Teunissen ingekwartierd.
Jan Sukkel
Tot het evacuatiebevel komt, zit de zesjarige Jan Sukkel (1938) uit Oosterbeek in schuilkelders. Dan vertrekt het gezin richting Apeldoorn, naar familie. Ze worden beschoten en Jan’s vader en broertje raken gewond.
Maria de Roder
Maria de Roder (1934) was twaalf jaar toen de Slag om Arnhem plaatsvond. Ze bofte met waar ze via andere plaatsen terechtkwam: het schilderachtige Makkum in Friesland.
Adri Over
Adri Over (1938) was een leergierig, zesjarig meisje tijdens de evacuatie. “De oorlog heeft behoorlijk huisgehouden in onze familie”, vertelt ze.
Fred Mouw
Angst, verraad, mishandeling, honger en verveling tekenen het evacuatieverhaal van Fred Mouw (1938). Na twee weken van zorgen om het lot van vader Mouw zien Freddie en zijn moeder hem met kerst weer terug in...
Luister en kijk
Podcast
Hoe is het om te vluchten in oorlogstijd? Dat hoor je in de podcastserie waarin jongeren de evacuatieherinneringen van evacués van de Slag om Arnhem (1944) doorgeven.
Twintig van deze persoonlijke herinneringen vormen samen de podcastserie van Linda Geerdink. De evacuatieherinneringen van de evacués van toen worden doorgegeven aan de tieners van nu. Samen met dichter Jesse Laport en illustratoren van Funny Farm vertaalden de tieners de verhalen van de evacués naar het heden. Beleef hun ontmoeting en voel wat oorlog met je doet.
>> Vanaf 12 april 2023 zijn wekelijks vier afleveringen te beluisteren via je favoriet podcast app zie
Buitenexpositie – Ik kom terug
Twintig impactvolle herinneringen aan de Slag om Arnhem en de evacuatie kom je tegen in het groen. Panelen met verhalen zijn als bladzijdes van boeken geplaatst in de openbare ruimte van Arnhem, Ede, Elst, Oosterbeek en in het Nederlands Openluchtmuseum. Tot en oktober 2023 is de expositie te bewonderen.
> Bekijk de locaties van de buitenexpositie
evacuatie
Hoe verliep de evacuatie in 1944?
In de nacht van 25 op 26 september 1944 trokken Britse en Poolse troepen zich terug over de Rijn. De Slag om Arnhem kwam hiermee ten einde.
Operatie Market Garden was mislukt. Voor de burgers in regio was de onzekerheid echter nog niet afgelopen. Ongeveer 150.000 inwoners uit Arnhem en omstreken moesten tijdens of na de strijd evacueren en huis en haard achterlaten.
Voor inwoners van Arnhem die in de buurt van de Rijnbrug woonden was het al vroeg raak. Zij moesten 18 of 19 september hun huizen verlaten omdat het te gevaarlijk werd. Voor veel anderen in de stad volgde er later in de week een officieel evacuatiebevel. Daarna werd ook de evacuatie van onder andere Oosterbeek, Wageningen en Heelsum aangekondigd.
Herdenkingsplekken
Op verschillende plekken in de Airborne Region zijn er monumenten om de evacuatie te herdenken. Een overzicht van deze plekken is op deze pagina te vinden.
Een tijd met angstige momenten, maar ook met – in haar ogen – een avontuur. Herinneringen aan de loods waar ze maanden verbleef, laten haar niet los.
Natuurlijk zijn er nog veel meer plekken om stil te staan bij de Slag om Arnhem. Een overzicht hiervan is hier te vinden.