Henny Welling-Elbers
Henny Welling-Elbers (1934) maakte tijdens de evacuatie de razzia van Putten mee. Ruim 650 mannen werden opgepakt en afgevoerd. Dat is haar naarste herinnering uit die periode.
Met het project 'Ik kom terug' zijn de herinneringen verzameld van burgers die na de Slag om Arnhem(1944) huis en haard moesten verlaten.
Henny Welling-Elbers (1934) maakte tijdens de evacuatie de razzia van Putten mee. Ruim 650 mannen werden opgepakt en afgevoerd. Dat is haar naarste herinnering uit die periode.
Dat de vader van Joke Kartman-Teunissen (1932) militair was, bepaalde zijn handelen in 1944-1945. Hij was onderofficier bij de Gele Rijders, officieel de 11de Afdeling Rijdende Artillerie.
Wil Groesz-Held (1935) heeft tijdens de oorlog en evacuatie veel meegemaakt, maar heeft er geen trauma aan overgehouden. “Ik heb een zonnig karakter. Het rare is: voor mijn kleinkinderen zijn de oorlog en de evacuatie...
Van de oorlog heeft Jan Heezen (1936) tijdens de evacuatie weinig meegekregen. “Eén keer zag ik in de verte stofwolken door bommen op de textielfabriek in Eibergen.
Over de oorlog die hij als baby meemaakte, weet hij weinig. Zijn moeder heeft er nooit over gesproken, volgens hem ‘omdat ze te veel had meegemaakt in die tijd’. “En ik ben te laat gaan...
Voor Anna Kant-Bras (1944) waren de naoorlogse jaren gruwelijk. Op familiebijeenkomsten gingen de gesprekken steeds over wie waar had gezeten tijdens de evacuatie, wie er fout was geweest en wie er was omgekomen.
‘‘Eigenlijk vond ik het weeshuis erger dan de oorlog en de evacuatie’’ Corrie Stoel-Karman (1932) heeft de Slag om Arnhem en de daarop volgende evacuatie van zich afgezet.
Geurt (1924) en Joop (1927) Wijers waren niet alleen broers en collega’s op de boerderij van hun ouders in Meinerswijk. Ze brachten ook samen de hongerwinter van ’44-’45 door in het Arnhemse Openluchtmuseum.
Hester van Weelden-Van Rees (1915) is een aanstaande moeder. In het heetst van de strijd op weg naar het Sint Elisabeths Gasthuis aan de Utrechtseweg in Arnhem. De vliezen waren al gebroken.
Podcast
Hoe is het om te vluchten in oorlogstijd? Dat hoor je in de podcastserie waarin jongeren de evacuatieherinneringen van evacués van de Slag om Arnhem (1944) doorgeven.
Twintig van deze persoonlijke herinneringen vormen samen de podcastserie van Linda Geerdink. De evacuatieherinneringen van de evacués van toen worden doorgegeven aan de tieners van nu. Samen met dichter Jesse Laport en illustratoren van Funny Farm vertaalden de tieners de verhalen van de evacués naar het heden. Beleef hun ontmoeting en voel wat oorlog met je doet.
>> Vanaf 12 april 2023 zijn wekelijks vier afleveringen te beluisteren via je favoriet podcast app zie
Buitenexpositie – Ik kom terug
Twintig impactvolle herinneringen aan de Slag om Arnhem en de evacuatie kom je tegen in het groen. Panelen met verhalen zijn als bladzijdes van boeken geplaatst in de openbare ruimte van Arnhem, Ede, Elst, Oosterbeek en in het Nederlands Openluchtmuseum. Tot en oktober 2023 is de expositie te bewonderen.
> Bekijk de locaties van de buitenexpositie
In de nacht van 25 op 26 september 1944 trokken Britse en Poolse troepen zich terug over de Rijn. De Slag om Arnhem kwam hiermee ten einde.
Operatie Market Garden was mislukt. Voor de burgers in regio was de onzekerheid echter nog niet afgelopen. Ongeveer 150.000 inwoners uit Arnhem en omstreken moesten tijdens of na de strijd evacueren en huis en haard achterlaten.
Voor inwoners van Arnhem die in de buurt van de Rijnbrug woonden was het al vroeg raak. Zij moesten 18 of 19 september hun huizen verlaten omdat het te gevaarlijk werd. Voor veel anderen in de stad volgde er later in de week een officieel evacuatiebevel. Daarna werd ook de evacuatie van onder andere Oosterbeek, Wageningen en Heelsum aangekondigd.
Op verschillende plekken in de Airborne Region zijn er monumenten om de evacuatie te herdenken. Een overzicht van deze plekken is op deze pagina te vinden.
Een tijd met angstige momenten, maar ook met – in haar ogen – een avontuur. Herinneringen aan de loods waar ze maanden verbleef, laten haar niet los.
Natuurlijk zijn er nog veel meer plekken om stil te staan bij de Slag om Arnhem. Een overzicht hiervan is hier te vinden.